حمیدرضا نقیبی
به گزارش روابط عمومی فدراسیون شنا، شیرجه و واترپلو؛ به نقل از خبرگزاری آنا، بازی‌های المپیک بزرگ‌ترین آوردگاه ورزش جهان است و کشورهای مختلف تلاش می‌کنند تا در این مسابقات با ارائه بهترین عملکرد در جدول رده‌بندی مدال‌ها عالی‌ترین رتبه را کسب کنند.
بیش از ۴۰ رشته در بازی‌های المپیک وجود دارد و در برخی رشته‌ها مدال‌های بیشتری توزیع می‌شود که عمدتاً ورزش‌های پایه هستند. یکی از این ورزش‌ها شناست که در آن کشورهای آمریکا، استرالیا، مجارستان و ژاپن بیشترین مدال را در المپیک پیشین که در برزیل برگزار شد کسب کردند. با توجه به اینکه سه سال از المپیک برزیل می‌گذرد کشورهای مختلف با سرمایه‌گذاری‌های فراوان تلاش کردند تا پیشرفت قابل‌توجهی در شنا داشته باشند و از کشورهای مدال‌آور در المپیک توکیو شوند.
در شرایطی که کشورهای مختلف تلاش می‌کنند تا بتوانند در شنا بهترین نتایج را بگیرند در ایران همه تلاش‌ها برای کسب سهمیه مستقیم المپیک توکیو است. در المپیک ۲۰۱۶ برزیل آریا نسیمی شاد، حامد رضاخانی در سال ۱۹۹۶، حمیدرضا مبرز در ۲۰۰۰، بابک فرهودی ۲۰۰۴، محمد علیرضایی ۲۰۰۸ و محمد بیداریان هم ۲۰۱۲ لندن و در ۱۹۶۴ توکیو حیدر شونجانی نمایندگان کشورمان بودند. جالب است که طی ۴۰ سال اخیر از این شناگران تنها علیرضایی بوده که توانسته سهمیه مستقیم کسب کند و باقی شناگران با «وایلد کارت» مجوز حضور در المپیک را کسب کردند.
سهم ناچیز ایران در ۳۱ دوره المپیک
بازی‌های ۲۰۲۰ توکیو سی و دومین دوره رقابت‌های المپیک است و اینکه ایران در ۳۱ دوره گذشته تنها چند شناگر داشته بسیار عجیب است. ورزش پایه شنا که می‌تواند سکوی پرتاب بسیاری از ورزش‌های دیگر باشد در ایران غریب است و این اتفاق در شرایطی رخ داده که پرافتخارترین ورزشکار المپیک یک شناگر است. مایکل فلپس ۲۸ مدال در المپیک‌های ۲۰۰۴، ۲۰۰۸، ۲۰۱۲ و ۲۰۱۶ کسب کرد که رنگ ۲۳ مدال طلا بود. او سه نقره و دو برنز کسب کرد و این مدال‌ها فارغ از ۱۶ طلا و سه نقره قهرمانی جهان است و دیگر مدال‌هایی که او در دیگر مسابقات بین‌المللی کسب کرد.
سال‌هاست که مسئولان فدراسیون، مربیان، کارشناسان و ورزشکاران شنا از کمبودهای خود گفته‌اند اما هیچ‌گاه اتفاق مهمی در راستای حمایت از این ورزش پایه صورت نگرفته است. متولیان ورزش کشور و در رأس آن وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک در حمایت از ورزش‌های پایه مخصوصاً شنا گامی فوق‌العاده را برنداشته‌اند و گلایه خانواده شنا از عدم حمایت لازم از آن‌ها در مقایسه با چند ورزش خاص و کشورهای پیشرفته در این ورزش بارها شنیده شده اما گامی برای بهبود شرایط برداشته نشده است.
در این گزارش قصد داریم نگاه علمی به راه‌های پیشرفت ورزش شنا داشته باشیم تا بهتر بتوانیم در مورد دلایل ناکامی شنای ایران در رسیدن به المپیک و کسب مدال‌های این رشته پر مدال که بیش از ۱۰۰ مدال در المپیک دارد قضاوت کنیم.
مهم‌ترین مسئله در خصوص ورزش شنا کمبود استخر برای تمرین است، نکته جالب اینکه ایران نیاز به استخر استاندارد دارد و در این زمینه تنها مواردی انگشت‌شمار دیده می‌شود.
مهم‌ترین عامل در پیشرفت هر ورزشی وجود ورزشکاران مستعد است. بسیاری از منتقدین بر این باورند که ایران فاقد استعدادهای لازم برای پیشرفت در شناست چراکه نقطه آغاز ورزشکاران این رشته در ایران در مقایسه با کشورهای صاحب سبک و مدال‌آور دیرتر از موعد است. در کشورهایی که مدال‌های المپیک را درو می‌کنند شناگران از طفولیت شنا را شروع می‌کنند و از طریق مدارس شنا این ورزش را از هفت تا ۹ سالگی به‌صورت حرفهای دنبال می‌کنند اما در ایران چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. پروسه رسیدن به مدال در المپیک ۱۰ تا ۱۲ سال است و شناگران جهانی در ۱۸ تا ۲۰ سالگی به مدال رسیده‌اند. در این میان موارد استثنایی بوده که زودتر هم مدال گرفته‌اند و شناگرانی بوده‌اند که پس از ۳۵ سالگی هم مدال گرفته‌اند.
در ایران شروع ورزش شنا در زمان لازم نیست و شناگران برای آنکه بخواهند زمان از دست رفته را جبران کنند باید بیشتر تمرین کنند اما این اتفاق هرگز رخ نمی‌دهد و بهترین شناگران کشور که به تیم ملی می‌رسند برای داشتن استخر تمرینی با مشکل مواجه هستند. یک شناگر حرفهای نیاز دارد تا در طول هفته ۶ تا ۱۲ جلسه تمرین کند اما این اتفاق در کشور رخ نمی‌دهد. در واقع ملی‌پوشانی که دیر ورزش حرفهای را شروع کردند برای آنکه بخواهند زمان از دست رفته را جبران کنند باید در طول هفته ۱۲ جلسه تمرین داشته باشند اما آن‌ها در برخی فواصل حتی یک جلسه هم نمی‌توانند تمرین کنند.
انتظار کسب مدال در المپیک نداشته باشیم
خشایار حضرتی در واکنش به این موضوع که ایران با فقدان استعداد در ورزش شنا مواجه است و ورزشکاران این رشته نمی‌توانند به مدال‌های بین‌المللی و جهانی برسند و سهمیه المپیک بگیرند به خبرنگار ورزشی آنا می‌گوید: ظرفیت، توانایی و استعداد در میان شناگران ایرانی دیده می‌شود. محمد علیرضایی در سال ۲۰۰۸ توانست در میان ۲۰ شناگر برتر جهان قرار بگیرد. او در بازی‌های آسیایی رتبه چهارم را کسب کرد و تنها چند صدم ثانیه تا کسب مدال فاصله داشت. به نظرم این نمونه شایستگی شناگران ایرانی را کفایت می‌کند.
در دنیا به شنا به عنوان ورزشی لوکس نگاه می‌شود که در آن نجات انسان‌ها دیده شده است و مردم از این نکته مهم غافل هستند.
وی با اشاره به این موضوع که کمبود باشگاه‌های حرفهای در شنای ایران حس می‌شود و در چنین شرایطی نمی‌توانیم ۱۰۰ شناگر حرفهای داشته باشیم با اشاره به شرایط کشورهای پیشرفته می‌گوید: در کشورهای اروپایی بیش از ۲ هزار باشگاه حرفهای وجود دارند و شناگران در مسابقات متعدد داخلی و خارجی شرکت می‌کنند. در ایران ما ۱۰۰ شناگر هم نداریم که حرفهای این ورزش را دنبال کنند و برای همین هم نباید انتظار پیشرفت و کسب مدال در رقابت‌های جهانی و المپیک را داشته باشیم. در تهران، اصفهان، شیراز و چند شهر مهم دیگر استخر در اختیار هیئت‌های استانی قرار گذاشته نشده است، چرا باید این توقع را داشته باشیم که بتوانیم پیشرفت مناسبی را ببینیم. متأسفانه زیرساخت‌های مناسب برای پیشرفت شنا وجود ندارد. ما با کمبود استخر استاندارد مواجه هستیم و برای شنا هزینه نمی‌کنیم. اگر استعدادی هم وجود داشته باشد باید از همه چیز خود بزند تا بتواند دیده شود.
امیدوارم سهمیه المپیک توکیو را کسب کنم
عملکرد ملی‌پوشان شنا همواره زیر ذره‌بین منتقدان قرار دارد و این موضوع مطرح می‌شود که آن‌ها پس از مدتی دچار بی‌انگیزگی می‌شوند و با کم کاری و تنبلی نمی‌توانند در ماده‌هایی که شنا می‌کنند رکوردهای جدیدی را ثبت کنند. مهدی انصاری که در ماده ۵۰ متر پروانه در ایران رکورددار است و این امید را دارد تا سهمیه المپیک توکیو را کسب کند در واکنش به بی‌انگیزه بودن ملی‌پوشان به خبرنگار ورزشی آنا می‌گوید: من از استخر ۱۶ متری به تیم ملی رسیدم. بنیامین قره حسنلو در استخر ۲۵ متری از ساعت ۱۰ تا ۱۲ شب تمرین می‌کند و در یک‌قدمی رسیدن به ورودی المپیک است.
ملی‌پوش شنا ادامه داد: بهترین شناگر در یک سال ۱۷ میلیون تومان درآمد دارد. با توجه به شرایط اقتصادی که هر سال سخت‌تر از سال قبل می‌شود یک شناگر برای آنکه با تمرکز و انگیزه بالا تمرین کند و رکورد تغییر دهد چه حمایتی را از خود می‌بیند.
به جای ۸۰ میلیون به من ۱۰ میلیون دادند
وی افزود: من در بازی‌های کشورهای اسلامی سه مدال برنز گرفتم که دو مدال تیمی و یک مدال انفرادی بود. طبق آن خبری که در سایت وزارت ورزش وجود داشت من باید هشت سکه بابت مدال‌های تیمی و هشت سکه در ازای مدال انفرادی می‌گرفتم. قیمت سکه در آن زمان به ۵ میلیون تومان می‌رسید و من با دریافت سکه‌ها صاحب ۸۰ میلیون تومان می‌شدم ولی به من ۱۰ میلیون تومان داده شد.
امکانات مربی خارجی را به داخلی‌ها بدهند
بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر مربی خارجی در تیم ملی شنا مشغول به کار شود شناگران بیشتر به اهدافی که به آن‌ها نرسیده‌اند نزدیک می‌شوند. بنیامین قره حسنلو که یکی از شناگران ایران برای کسب سهمیه المپیک است، درباره حضور مربی خارجی در تیم ملی شنا گفت: مربی خارجی الان به هیچ دردی نمی‌خورد. من بیش از ۱۰ سال است که عادت کرده‌ام از ساعت ۱۰ تا ۱۲ شب تمرین کنم. مربی خارجی چه کمکی می‌تواند به من بکند؟
وی افزود: ما امکانات نداریم و اگر داشتیم آن را در اختیار مربی داخلی قرار می‌دادیم چون آن‌ها علم بالاتری دارند که توانسته‌اند با حداقل امکانات ما را به سهمیه المپیک نزدیک کنند. ما با حضور در مسابقات بین‌المللی می‌توانیم حدنصاب لازم برای حضور در المپیک را کسب کنیم. بچه‌های شنا اهل کم‌کاری و تنبلی نیستند. ما با استرس وسایل شنا تمرین می‌کنیم. جمر (مایو شنا) من پاره شده و آن‌هایی که انتقاد می‌کنند بگویند من چگونه در مسابقات بین‌المللی شرکت کنم، آن هم در شرایطی که جمر استاندارد در اختیار نداشته باشم، وسیله‌ای که ارزش آن ۵ میلیون تومان است.
بدون تردید برای ورودی المپیک تلاش می کنیم
ملی‌پوش شنا تأکید کرد: ما توان المپیکی شدن را داریم و یقین دارم با حضور در هشت مسابقه انتخابی که تا المپیک باقی مانده، تمام تلاشم را برای کسب ورودی المپیک خواهم کرد. نه‌تنها من بلکه دیگر شناگران نیز توانایی آن را دارند که المپیکی شوند و امیدوارم مهدی انصاری، علیرضا یاوری و سینا غلامپور بتوانند سهمیه المپیک کسب کنند تا ثابت کنیم با حداقل امکانات نیز می‌توانیم به مهم‌ترین مسابقات ورزشی دنیا برویم.
تأثیر فدراسیون شنا در رشد شناگران تنها ۲۵ درصد است
برای پیشرفت در هر ورزشی باید ابزار و امکانات آن فراهم شود. مهم‌ترین مسئله در خصوص ورزش شنا کمبود استخر برای تمرین است، نکته جالب اینکه ایران نیاز به استخر استاندارد دارد و مواردی انگشت‌شمار دیده می‌شود. در اولین گام همه نگاه‌ها به سمت فدراسیون شنا معطوف می‌شود. جایی که باید در تمام استان‌ها به میزان لازم استخر در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد اما تنها چند استان دارای استخر هستند.
اگر امکاناتی که در کشورهای ژاپن، ایتالیا، استرالیا، کانادا، چین و آمریکا به ورزش شنا داده می‌شود، یک دهم آن در ایران به ما داده شود، قطعاً می‌توانیم در آینده قهرمان واترپلوی آسیا باشیم و در شیرجه محکوم به کسب مدال خواهیم شد و در شنا سهمیه‌های ورود به المپیک به میزان زیادی کسب می‌شود.
محسن رضوانی درباره اینکه چرا بیشتر هیئت‌های استانی فاقد استخر هستند به خبرنگار ورزشی آنا می‌گوید: پس از تصویب ماده ۸۸ که بر مبنای آن بخشی از مقررات مالی دولت تنظیم شد استخرها به بخش خصوصی واگذار شده و باید قانونی را مصوب کنند که بر اساس آن فدراسیون شنا بتواند در تمامی استان‌ها از استخر برخوردار شود تا زمینه پیشرفت شناگران فراهم شود. به شنا به عنوان برنامه جدی و تأثیرگذار در جامعه دیده نمی‌شود. در همان حدی که به آن نگاه می‌شود، برایش گام برداشته می‌شود و بدون تردید نمی‌توان انتظار زیادی برای پیشرفت این ورزش داشت. اگر بخواهیم ورزش کشورمان پیشرفت کند، باید ورزش‌های پایه شنا، دوومیدانی و ژیمناستیک را حمایت ویژه‌ای کنیم ولی این اتفاق رخ نمی‌دهد.
رئیس فدراسیون شنا درباره اینکه استارت شناگران ایران برای حضور در ورزش قهرمانی دیرتر از کشورهای پیشرفته زده می‌شود، اظهار کرد: فدراسیون شنا در رشد این ورزش حداکثر تأثیرش ۲۵ درصد است. پس از فدراسیون، مهم‌ترین نهاد برای پیشرفت شناگران، وزارت آموزش و پرورش است. باید آموزش به شناگران داده شود و آن‌هایی که می‌خواهند موفق شوند، در وهله اول درس بخوانند و در کنار آن ورزش کنند اما این اتفاق صورت نمی‌پذیرد.
رضوانی یادآور شد: در دین مبین اسلام به سه رشته شنا، تیراندازی و سوارکاری توصیه شده است اما باید باور کنیم که حمایت‌ها از ورزش‌های پایه ایران مخصوصاً شنا به شایستگی انجام نمی‌شود. تا زمانی که امکانات در اختیار ما قرار نگیرد، موفق‌ترین رؤسای فدراسیون‌های شنای جهان نیز نمی‌توانند در ایران نتیجه بگیرند. برای آنکه بتوانیم در شنا موفق شویم، نیاز به کار سخت و طاقت‌فرسا داریم و باید خیلی از اصل‌ها و موارد را رعایت کنیم و ریزه‌کاری‌ها را با دقت دنبال نماییم. یک شناگر اگر می‌خواهد مدال المپیک بگیرد، باید از ۹ سالگی تمریناتش را آغاز کند و توسط مربیان متبحر استعدادیابی شود تا بتواند موفق شود. اگر این اقدامات صورت نپذیرد ما نمی‌توانیم گام بلندی برداریم و کسب مدال المپیک رؤیایی برای ورزش شنای ایران باقی می‌ماند.
مردم ایران ورزش شنا را با آب‌تنی اشتباه گرفته‌اند
پیشرفت در ورزش شنا مستلزم باور عمومی جامعه است. بسیاری از اعضای خانواده شنا معتقدند مردم به شنا به چشم یک ورزش نگاه نمی‌کنند. فرشاد کرمی درباره اینکه چگونه می‌توان ورزش شنا را توسعه داد تا در سطح بین‌المللی ایران حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشد، می‌گوید: اولین بحث در خصوص پیشرفت شنا فرهنگی است. در کشورهای پیشرفته و مدال‌آور شنا در کل کشور تعداد افرادی که شنا بلد نیستند، تعدادشان اندک است چراکه آن‌ها دارای این فرهنگ شده‌اند که شنا یک ورزش است نه اینکه بخواهند درون آب به آب‌تنی بپردازند و به دنبال تفریح باشند. در ایران در فصول گرم سال عده‌ای برای آب‌تنی به استخرها مراجعه می‌کنند تا از گرمای هوا فرار کنند. این باور در مردم وجود ندارد که شنا یک ورزش مفرح و المپیکی است و آن‌ها شنا را با آب‌تنی اشتباه گرفته‌اند.
کارشناس شنا با یادآوری این موضوع که نگاه اقتصادی را از این ورزش برداریم، تصریح کرد: خانواده‌ها باید این حس را پیدا کنند که فرزندشان با حضور در ورزش شنا می‌تواند از سلامت روحی، روانی و فیزیکی برخوردار شود. باید به جامعه این باور داده شود که یادگیری ورزش شنا به افزایش اعتماد به نفس کمک می‌کند. بحث درآمدزایی از شنا باید فاصله بگیرد تا مردم بپذیرند برای سلامت جانشان باید به ورزش شنا روی آورند. اسپانسرها نیز باید اعتماد کنند و با سرمایه‌گذاری در ورزش شنا، جامعه را به سمتی ببرند که بتوان پیشرفت را حس کرد. مردم ما وقتی وارد محیط زیست می‌شوند آن را تخریب می‌کنند و تا زمانی که نگاه آن‌ها به ورزش شنا، درآمدزایی باشد قطعاً نمی‌توانند پیشرفت کنند و شنای ایران فاقد تمامی استعدادهایی است که شانس قهرمانی در المپیک را دارند.
در ایران شروع ورزش شنا در زمان لازم نیست و شناگران برای آنکه بخواهند زمان از دست رفته را جبران کنند باید بیشتر تمرین کنند اما این اتفاق هرگز رخ نمی‌دهد و بهترین شناگران کشور که به تیم ملی می‌رسند برای داشتن استخر تمرینی با مشکل مواجه هستند.
کرمی تأکید کرد: قرار بود وزارت ورزش و جوانان کمیته‌ای را تشکیل دهد که مبنای حرکتی آن توسعه ورزش‌های مدال‌آور باشد. وظیفه این کمیته حمایت‌های لازم از ورزش‌های پر مدال بوده ولی این اتفاق نیفتاد تا رشد چشمگیری در شنا رخ ندهد. این باور غلط در ذهن مردم وجود دارد که همه چیز را از فدراسیون شنا می‌خواهند. ارگان‌های تبلیغاتی باید این آگاهی را به مردم بدهند که برای پیشرفت در شنا باید همه بسیج شویم. در دنیا به شنا به‌عنوان ورزشی لوکس نگاه می‌شود که در آن نجات انسان‌ها دیده شده است و مردم از این نکته مهم غافل هستند.
شنا باید بر مبنای علمی و تاکتیکی بررسی شود
رسیدن به سهمیه و مدال المپیک نیازمند نگاه علمی به ورزش شنا است. باید به این ورزش از دریچه علم نگاه کرد و البته که مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز در رشد این ورزش دخیل هستند. فرید فتاحیان در خصوص عوامل ناکامی ورزش شنای ایران در میادین بزرگ جهانی به‌خصوص المپیک گفت: ورزش شنا جزء ورزش‌های پایه است که باید بر مبنای علمی و تاکتیکی بررسی شود. فدراسیون جهانی شنا سنسورهایی را به بدن شناگران حاضر در مسابقات قهرمانی جهان و المپیک می‌بندد تا بر مبنای آن از لحاظ فیزیکی آن‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. ضمن اینکه از لحاظ روانشناسی نیز نگاه دقیقی به عملکرد شناگران می‌شود.
دبیر فدراسیون شنا ادامه داد: دلیل پیشرفت کشورهایی که بیشترین مدال را می‌گیرند، توجه به ورزشکاران پایه است. آن‌ها تحت نظارت دولت قرار می‌گیرند تا بتوانند پیشرفت کنند. مدارس مختلف در این کشورها تا زمانی که استخر نداشته باشند، مجوز فعالیت نمی‌گیرند. متأسفانه ما در ایران اصلاً چنین سازوکاری نداریم. دیوید تیلور مربی آمریکایی برجسته جهان معتقد است ۹۹ درصد عامل پیشرفت شناگران دانشگاه‌ها هستند. در ایران دانشگاه‌ها تا چه اندازه برای رشد ورزش شنا تلاش می‌کنند؟
فتاحیان تأکید کرد: اگر امکاناتی که در کشورهای ژاپن، ایتالیا، استرالیا، کانادا، چین و آمریکا به ورزش شنا داده می‌شود، یک دهم آن در ایران به ما داده شود، قطعاً می‌توانیم در آینده قهرمان واترپلوی آسیا باشیم و در شیرجه محکوم به کسب مدال خواهیم شد و در شنا سهمیه‌های ورود به المپیک به میزان زیادی کسب می‌شود. حتی می‌توانیم امیدوار باشیم در المپیک ۲۰۲۸ صاحب مدال شویم.
نیازهایی که با تأمین آن‌ها مشکلات شنا حل می‌شود
با مجموع صحبت‌هایی که با اهالی خانواده شنا داشتیم و با بررسی‌هایی که صورت گرفت به این نتیجه رسیدیم که سن ایده آل برای ورود به ورزش شنا بین هفت تا ۹ سال است. پس از آن یک شناگر باید تحت پوشش قرار بگیرد و مواردی در اختیار او قرار بگیرد تا بتواند به سهمیه و در شرایط عالی‌تر مدال المپیک برسد. در جدول زیر مواردی که نیاز است در اختیار شناگران قرار بگیرد به‌صورت متناوب نوشته شده است:
|
بودجه |
سخت افزار | نرم افزار | استعدادیابی | زمان | مربیان بادانش |
| تغذیه صحیح | تست‌های بیولوژی و بیومتریک |
شرکت در مسابقات بین‌المللی |
انتقال دانش به والدین |
علم پزشکی |
تأمین نیازهای مالی و |
انتهای پیام
